Chatles!

Stukje op microniveau met een ideetje van mij: lesgeven via de chat. De ingrediënten die ik tot mijn beschikking heb op het Canisius College: 3 lessen van 50 minuten, een lesmethode (Op Nieuw Niveau hier) een computerlokaal (les 1 en 3), een 'normaal' lokaal met een internetcomputer + beamer (in mijn geval een digitaal schoolbord voor les 2) en een elo (elektronische leeromgeving: op het CC is dat Moodle) en - in dit voorbeeld - een 2de klas op havo/vwo-niveau.

De leerlingen moeten een tekstverklaring maken, maar zij mogen niet direct met elkaar praten; alles wat ze willen zeggen gebeurt in een chatbox die ik op onze elo heb klaargezet een domein (cursus) waarbinnen alleen zij en ik kunnen komen. Zij mogen bovendien alleen communiceren in fatsoenlijke Nederlandstalige zinnen die beginnen met een hoofdletter en eindigen met een leesteken. Ofwel: geen MSN-gehakketak. Hun opdracht: maak samen een wiki (nu even een Woordenlijst, want de wiki werkt nog niet zo goed op Moodle) waarin je het perfecte correctiemodel maakt van de tekstverklaring.

Wat gebeurt er de eerste les? Reken er maar op: die wordt heel interessant. Mijn tweedeklassers begonnen geweldig te ouwebetten via de chatbox. Een enkeling chatte af en toe: "Laten we beginnen met opdracht 1!", maar inhoudelijk is de eerste les niet veel bereikt. Gelukkig kun je een chatlog laten bijhouden door Moodle.

Dat chatlog nam ik mee naar les 2. Op mijn digitale schoolbord heb ik minitieus het log laten zien aan de leerlingen. Doodstil zagen ze precies wie - met naam, toenaam en avatar - wat zei op welk moment, hoe weinig er inhoudelijk is gebeurd. Sterker nog: ze waren geschokt dat ik feitelijk heb blootgelegd wat er normaalgesproken ook kan plaatsvinden in een lesuur: volkomen improductief geleuter. Nee, de leerlingen beloofden beterschap en daarna zijn ze in groepjes van 5 de tekstverklaring gaan maken in hun schrift. Les 2 maakt les 1 leerzaam.

Geloof me: in les 3 waren alle leerlingen aantoonbaar binnen 4 minuten begonnen met de opdracht, verdeelden ze onderling taken en vulde de wiki zich langzaam met antwoorden. Die antwoorden werden verbeterd door anderen en alle commentaar op elkaars werk vond plaats in de chatlog. Ik ben zelfs even het lokaal uitgelopen en teruggeslopen naar het raam naast de deur om ze stiekem te observeren. Het leek alsof elke leerling alleen maar op zijn eigen schermpje zat te kijken, maar aan het chatlog heb ik later kunnen zien dat er enorm werd samengewerkt.

Na iets meer dan een halve les was iedereen klaar, getuige het opkomen van Hyves- en Flashgamespagina's. Ik heb iedereen gesommeerd om naar het gebeamde te kijken en ik heb de leerlingen twee maal kunnen complimenteren: ten eerste was het chatlog voorbeeldig, want de overgrote meerderheid van het geposte was gericht op samenwerking en inhoud. Daarnaast was door hun collectieve intelligentie gegenereerde correctiemodel werkelijk perfect, beter dan het antwoordmodel uit het boek zelfs. Het alleraardigste vond ik nog wel dat mijn leerlingen de lessen er nuttig hadden gevonden.

Als je de uitrusting ervoor hebt, kan ik je zeer aanraden om zulke chatlessen eens te geven. Door de hierboven geschreven afwisseling van activiteit en reflectie heb ik in elk geval erg efficiënt verschillende product-, proces- en subdoelen bereikt met mijn tweedeklassers.