Trendrapport Kennisnet tussen trend, hype en toekomstbeeld

Het nieuwe Trendrapport van Kennisnet is uit en dat is altijd reden voor een klein feestje, vind ik. Dat komt omdat ik deze rapporten helder van opzet vind en omdat ze wel degelijk hout hakken voor mensen die op welk niveau van het onderwijs werken. Het rapport van dit jaar stelt dan ook niet teleur. De auteur, Michael van Wetering, levert een fraai onderscheid als hij een verschil maakt tussen wat daadwerkelijk een trend is - dus minimaal bestudeerd moet worden - of hype.

Met Hype Cycles, SWOT-analyses en PDCA-cyclussen legt Van Wetering precies uit welke overwegingen je als organisatie kunt hebben bij het zetten van welke stap dan ook in je organisatie. Daarmee schept hij interessante kaders die uitnodigen tot introspectie en reflectie. De enige kritiek die je mogelijk kunt hebben is waar hij zich waagt aan een toekomstvisie hij zich begeeft op glad ijs. Het is immers maar de vraag of de beschrijving van de dag van Emma, in 2032, er wel degelijk zo gaat uitzien. Van Wetering geeft aan dat hij hier The Diamond Age heeft gelezen van Neal Stephenson met diens nadruk op nanotechnologie, maar als hij iets had gelezen van Asimov had gelezen dan had Emma wellicht een gevecht gehad met een robotjuf. Maar goed, dat is een persoonlijke afwijking van mij, ik ben dol op toekomstvisies, maar intussen weet ik ook dat er vier jaar geleden niet A Space Odyssee is geweest met een gemene supercomputer, dat Back To The Future verleden tijd is en dat er in 2005 geen serieuze aanval op de wereldheerschappij is gedaan door Decepticons.

Volgens het bijgaande plaatje zou de computer van de toekomst thuis enige plaats moeten innemen. Al mijn twijfel bij toekomstvisies zit hierin verborgen, al ben ik dol op scifi.

Maar het boekje is de moeite waard. Ik was mij er met name niet bewust van dat digitale toetsing achter learning analytics aanhobbelt in de hype cycle van Van Wetering. Dat stemt ook tot nadenken, want juist met allerlei reeds bestaande en populaire programma's als Socrative en Kahoot! kun je zelf in de huiskamer op verschillende niveaus al vrij eenvoudig digitaal toetsen, een soort van big data oproepen en deze analyseren. Daar moet je wel een beetje handig voor zijn met Excel, maar het kan wel. Voor Nederlands biedt een programma als TiO meer mogelijkheden op dit gebied dan wellicht wordt benut op de werkvloer.

Ook de nadruk op differentiatie is er een die veel aandacht verdient van welke docent dan ook. Op dit moment zijn er immers verschillende startups bezig met platformen te ontwikkelen om de traditionele lesmethodes aan te bieden in een gepersonaliseerde leeromgeving. De nadruk op persoonlijke leeromgevingen legt Van Wetering goed uit. Ik ben wel heel benieuwd welke grote, gevestigde aanbieders hierin gaan meekomen, zoals het veel gebruikte Magister, die een logge interface combineert met een ELO die welbeschouwd alleen maar een soort prikbord is.

Overigens vind ik de bijlage waarin tablets, Chromebooks en Windows-laptops met elkaar worden vergeleken wat negatief uitpakken voor Chromebooks. Allerlei zaken kloppen heden ten dage echt niet meer over Chromebooks: er zijn heus stevige modellen te krijgen en offline is er nog heel wat mogelijk op die dingen. En er moet veel getypt worden in het onderwijs, daar is nu eenmaal weinig aan te doen. Dat maakt tablets veelal ongeschikt voor dagelijks gebruik en dat had best wat prominenter in de tabel mogen staan.

Hoe dan ook: verplichte kost om te lezen. Mocht je dat door allerlei werkdruk niet doen, de begeleidende website geeft een mooie beschouwing van de inhoud. Werkelijk mooi. Het speelterrein tussen trend en hype is mooi gevonden en helder in beeld gebracht.