woensdag 13 november 2013

Heilige drievuldigheid: professionals op social media

De afgelopen maand heb ik elke week één keer een vraag gehad over hoe een professional zich op social media dient te gedragen. Ik pretendeer de wijsheid niet in pacht te hebben. Echt zwart-witte stelregels zijn niet goed op te stellen, want er is veel grijs gebied en veel nog te ontdekken terrein. Toch denk ik dat het speelveld waarop een professional die social media gebruikt drie hoeken heeft en die wil ik hieronder nader verkennen: rolmodel, erkenning en toepassing. Deze 'heilige drievuldigheid' ligt naar mijn mening ten grondslag aan goede persoonlijke beschouwingen en zelfs aan beleid.

Rolmodel
Of je een Facebook/Insta-/watdanook-account hebt of niet, jij bent sowieso altijd de volwassene. Dat betekent dat jij door je ervaring en gezonde verstand voorligt op jouw leerling of jongere collega, ook als die op technologisch vlak jou aftroeft. Met dat zelfvertrouwen kun je alle situaties dus ook aangaan.

Heb je een account op Facebook, Twitter, Whatsapp of waar dan ook, dan is het goed om al basisregel te hanteren dat je je altijd als een leraar zult moeten gedragen. Je kunt afschermen wat je wil, het is niet verstandig om bepaalde foto's te publiceren. Ik vind het immers ook niet verstandig om ten overstaande van jouw leerlingen door een rood verkeerslicht te fietsen of om stomdronken uit een kroeg te kukelen. Lang, lang geleden, toen Hyves nog een goedlopend netwerk was, heb ik hierover meer geschreven en daarvan neem ik nog steeds geen woord terug.

Het is raadzaam om eens voor de ogen van een klas te surfen op een klasgenoot (met toestemming - dit kan ook met een afdeling ofzo), om te bekijken wat die allemaal heeft gepubliceerd op internet. Maar net zo raadzaam is het om dan bijvoorbeeld jouw Facebook-pagina in beeld te brengen om de keuzes die jij maakt ter discussie te stellen. Je zult ervan versteld staan wat je samen kunt opsteken van zo'n exercitie.

Tips:

  • Een goede professional is te allen tijde een goede leraar in de digitale ruimte.
  • Een goede leraar gebruikt social media als een digitale schutting om zijn privéleven en denkt na over welke plaatjes op die schutting worden geplakt. (Ook theoretisch, als die niet wil deelnemen aan social media.)
  • Een goede leraar onderzoekt, experimenteert en is kritisch ten opzichte van zijn eigen gedrag.

Erkenning
Als je niet serieus neemt dat jouw leerling een grote behoefte heeft aan het (mobiele) gebruik van social media, dan creëer je een grote kloof tussen jou en hem. Je hoeft geen accounts aan te maken om toch samen met leerlingen te kijken wat ze allemaal doen en interesse te tonen. Een leerling die zich niet erkend voelt door jou, wil ook niets van jou leren. Erkenning is dus een normaal, ouderwets gegeven dat complete digibeten ook kunnen opbrengen.

Tips:

  • Een goede professional begrijpt dat een mobiele telefoon met internetverbinding en bijhorende social media een grote behoefte is voor zijn leerling (en jonge collega).
  • Een goede leraar volgt de ontwikkelingen die zijn leerlingen en jonge collega's bezighouden door met ze in gesprek te blijven.
  • Een goede professional blijft te allen tijde positief ten aanzien van welke nieuwe ontwikkeling dan ook; het is beter te denken in mogelijkheden dan in doemscenario's.

Toepassing
Het leukste vind ik het om te kijken waar ik sociale media kan inzetten voor het leerproces van collega's, studenten of leerlingen. Of voor het vereenvoudigen van mijn werk. Om die reden heb ik er geen moeite mee om (oud-)leerlingen toe te laten tot mijn contacten. Dat houdt wel in dat ik voortdurend in gesprek ben met hen over wat ik hen zie doen, waar mijn eigen grenzen liggen en wat wellicht moreel of anderszins niet goed te behappen is.

(Als dingen écht de spuigaten uitlopen, vind ik ook dat je een meldplicht hebt ten opzichte van ouders en zelfs de betreffende schoolleiding. In verreweg de meeste gevallen kom je er samen met een leerling uit: die rectificeert of verontschuldigd. Verwijderen is ook een optie, maar altijd in combinatie met excuses.)

Sowieso vind ik mobieltjes een toevoeging aan de zaken die leerlingen meenemen in een leslokaal. Ik kan dan ook niet genoeg aanbevelen dat mensen experimenteren met de mogelijkheden van social media (of educatieve programma's als Socrative of GoSoapbox). Geloof me, als je goed gebruik maakt van de schier oneindige mogelijkheden van alle mooie techniek van vandaag en morgen, zullen leerlingen je lessen leuker en nuttiger vinden, hoe saai de stof ook mag zijn.

Ik geloof niet per se in projecten, tenzij ze goed zijn. Veeleer geloof ik dat het verstandiger is om social media te zien als zuurstof of voedsel; het is normaal gesproken voorhanden en je gebruikt het. Als het moet, moet het lesboek dan ook even worden neergelegd om het over social media te hebben; vooral in het geval van storingen, want die gaan immers voor.

Tips:

  • Een goede professional onderzoekt mogelijkheden om social media toe te passen in zijn onderwijs.
  • Een goede professional geeft anderen de vrijheid om fouten te maken in het digitale contact en evalueert deze om ze om te zetten in verbeterpunten.
  • Een goede professional toont dat social media en mediawijsheid een welhaast dagelijks terugkomend fenomeen is in zijn lessen en werk en besteedt daar bewust aandacht aan.
Of ik compleet ben met deze opsomming weet ik niet. Ik krijg gráág aanvullingen. Het moge duidelijk zijn dat mijn persoonlijke bevindingen in een lange lijn staan. Niettemin mag al het hierboven staande worden opgevat als precies dat: persoonlijke bevindingen, maar ik ben net zo benieuwd naar argumenten tegen mijn stellingname als naar aanvullingen.

11 opmerkingen:

  1. Wat een prachtige drievuldigheid!
    Ik kan het alleen maar met je eens zijn en zou willen dat dit bericht morgen op de voorpagina van iedere krant verschijnt, zodat een docent niet kan zeggen: sorry, dat heb ik niet gelezen...

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je, nogmaals, voor jouw mooie blogpost, Willem! Wat een fijn cadeau! En je ziet dat er inderdaad sterke en goede reacties komen die een en ander aanscherpen. Ik ben met dit alles heel blij.

      Verwijderen
  2. Mooie blogpost,1 maar.....een docent is soms net een "mens". Dus bij het rolmodel zie ik weinig verschil tussen een docent die zijn gezonde verstand gebruikt of een gewoon mens die zijn gezond verstand gebruikt. Mediawijsheid is voor elke Sociale Media gebruiker van belang en daar kunnen de "grote" mensen een voorbeeldrol vervullen en jongeren helpen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Martijn
    Jouw beeld laat zien dat je als docent nooit prive van social media gebruik kan maken. Toch heb ik behoefte aan het delen met mijn peers en ook daarbij laat ik mij leiden door de nettiquette. Ik denk echter dat ik niet alles wil delen met mijn peers als mijn leerlingen of mijn studenten meekijken. Een oplossing zou zijn om als prive persoon een alias te gebruiken. Ik ben benieuwd hoe jij daarover denkt.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Beste Pieter,

      Dank je voor je antwoord. Met jou analyse ben ik het niet eens. Ik denk dat je altijd bewust moet zijn van je leraarschap, ook als je 's avonds naar een cafeetje gaat of iets dergelijks. Ik zou daar niet paranoïde over doen, maar en gezond bewustzijn lijkt me niet verkeerd.

      Zoals je ziet doe ik al geruime tijd aan peer review en mijn leerlingen doen daar soms gewoon aan mee. Ik heb daar nog nooit problemen ervaren. Woensdag heb ik nog een leuke discussie gehad met twee jongens uit mijn 6 vwo-klas.

      Verwijderen
  4. http://www.eenvandaag.nl/binnenland/47907/juf_hilde_en_andere_scheve_verhoudingen_op_school

    Dit is een invloedrijk beeld in de media en daar is het artikel van Martijn een mooi weerwoord op.... of je als docent wel of niet twee account op na houdt (privé en professioneel) heeft veel te maken hoe je naar docentschap kijkt.... Als docent in het middelbare onderwijs meen ik een pedagogische rol te hebben en het goede voorbeeld geven is daarbij een belangrijk, authenticiteit ook. Ik maak daarom geen twee accounts aan en let goed op wat ik erop zet. Wil ik echt iets delen met peers, dan ga ik over op chat of geef in de post aan voor wie het bericht zichtbaar kan zijn.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik heb wat meer woorden nodig. Ik reageer daarin ook op Karin en Pieter: http://www.te-learning.nl/blog/?p=7716

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je wel voor je mooie blogpost, Wilfed! Ik ben het met je eens dat een docent niet per se actief hoeft deel te nemen aan social media, maar wellicht heb ik dat niet expliciet genoeg verwoord onder 'Erkenning', met: "Je hoeft geen accounts aan te maken om toch samen met leerlingen te kijken wat ze allemaal doen en interesse te tonen."

      Jouw vergelijking met politiemensen en politici vind ik bijzonder sterk. Dank daarvoor!

      Verwijderen
  6. Prima stuk maar ik mis toch eigenlijk de rol van de docent in het leerproces. Hoe zet hij/zij sociale media in om leerdoelen te behalen? Juist door media te gebruiken in je les, vanuit je doelen, leer je samen om sociale media op een verantwoorde manier in te zetten. Belangrijk is dan met elkaar in gesprek te blijven over hoe je met elkaar om gaat (digitaal burgerschap). We gebruiken hiervoor het klavertje4model http://www.slideshare.net/Innofun/klavertje4-model-whitepaper-16985151

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Beste Marcel,

      Dank je wel voor je commentaar. Dit stuk zie ik in samenhang met andere stukken en daarnaar link ik ook door. Daaruit blijkt volgens mij wel de rol ik zie in het leerproces.

      Dat klavertje-viermodel vind ik wel heel erg tof. Dank je wel dat je dit met ons deelt!

      Verwijderen